ಕೊಸ್ಲಿ ‘ಮೆಸ್ಸಿಯಾ’ - ಹಲ್ದಾರ್ ನಾಗಾಕ್ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಮೆಳ್ಳಿ!
ಹಲ್ದಾರ್ ನಾಗಾ!
ಹ್ಯಾ ಮನ್ಶಾಕ್ ಮಾಧ್ಯಮಾರ್ ಪಳೆತಾನಾ, ತೆಂಯ್ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಥಾವ್ನ್ ‘ಪದ್ಮಶ್ರೀ’ ಘೆಂವ್ಚಿ ತಸ್ವೀರ್, ಮ್ಹಜ್ಯಾ ತಕ್ಲೆಂತ್ ಪ್ರಶಸ್ತೆ ಖಾತಿರ್ ಲೋಬಿ ಕರ್ನ್, ಸರ್ಕಸ್ ಕರ್ನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆ ಆನಿ ನಿರಂತರ್ ಪ್ರಯತ್ನಾರ್ ಆಸ್ಚೆ ಮಾನೆಸ್ತ್ (ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಭಾಸಾಂಚೆ) ಎಕ್ಯೆ ಘಡ್ಯೆ ಪಾಶಾರ್ ಜಾವ್ನ್ ಗೆಲೆ! ದುಸ್ರೆ ಘಡ್ಯೆ, ಹೊ ಮನಿಸ್ ತ್ಯಾಚ್ ವರ್ಗಾಚೊ ಗಾಯ್ – ಏಕ್ ಪೂರ್ವ್‍ಪೀಡಿತ್ ದುಬಾವ್‍ಯಿ ಉಟ್ಲೊ.
ಮುಳಾಂ ಉಸ್ತುನ್ ವೆತಾನಾ ಕಳ್ಳೆಂ ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಕವಿಕ್ ಒಡಿಶಾಭರ್ ಲೋಕ್ ಮಾನ್ತಾ!
ಮಾರ್ಚ್ 31, 1950 ಇಸ್ವೆಂತ್ ತಾಚೊ ಜಲ್ಮ್. ಆತಾಂ ತಾಚಿ ಪ್ರಾಯ್ 66. ಹ್ಯಾ ಪ್ರಾಯೆರ್ ಸದಾಂಯ್ ತೊ ತೀನ್ ಚಾರ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಾಂನಿ ವಾಂಟೊ ಘೆತಾ, ಕವಿತಾ ವಾಚನ್ ಕರ್ತಾ, ಆನಿ ಸಮಾಜಿಕ್ ಸಮಸ್ಸ್ಯಾಂಕ್ ಪರಿಹಾರ್ ಸೊಧ್ಚ್ಯಾಕ್ ನಿರಂತರ್ ಸಕ್ರೀಯ್ ಜಾವ್ನ್ ವಾವುರ್ತಾ. ಹ್ಯಾ ವರ್ಸಾ ತಾಕಾ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಥಾವ್ನ್ ಭಾರತಾಚೊ ಊಂಚ್ಲೊ ನಾಗರಿಕ್ ಸಮ್ಮಾನ್ - ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಮೆಳ್ಳಾ! ಪುಣ್ ಹೊ ಮಾನೆಸ್ತ್ ಶಿಕ್‍ಲ್ಲೊ ಫಕತ್ ತಿಸ್ರಿ, ತೆಂಯ್ ಸಗ್ಳೆಂ ವರಸ್ ಪೂರ್ಣ್ ಕರುಂಕ್ ನಾ! ತಾಚ್ಯೊ ಹರ್ಯೆಕ್ ಕವಿತಾ ತೊ ತೊಂಡ್ಪಾಶಿಂ ಜಾಣಾ ಆನಿ 20 ಪುರಾಣ್ ಕಥಾ ತಾಣೆಂ ಲಿಖ್ಲ್ಯಾತ್. ನಾಕಾರ್ ಬೋಟ್ ಚಡಂವ್ಚಿ ಗಜಾಲ್, ತಾಚ್ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೆರ್ 5 ಮಾನೆಸ್ತಾಂನಿ ಪಿಎಚ್‍ಡಿ ಕರುಂಕ್ ಧರ್ಲ್ಯಾ! ಬಿಬಿಸಿ-ನ್ ತಾಚ್ಯಾ ಜಿವಿತಾಚಿ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟರಿ ಸಯ್ತ್ ಮಾಂಡುನ್ ಜಾಲ್ಯಾ. ಸಬಲ್ಪುರ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿನ್ ತಾಚಿಂ ಬರ್ಪಾಂ ಎಕ್ಟಾಂವ್ನ್ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿಂಕ್ ಸಿಲೆಬಸ್ ತಯಾರ್ ಕೆಲ್ಯಾ!!
ಹೊ ‘ಲೋಕ್ ಕಬಿ ರತ್ನಾ’ (ಆಶೆಂ ತಾಕಾ ಮಾನ್ತಾತ್) ಬಾಪಯ್ ಸರ್‍ಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಶಾಳ್ ಸೊಡ್ತಾ ಆನಿ ಬೇಕರಿಂತ್ ಆಯ್ದಾನಾ ಧುಂವ್ಚ್ಯಾ ಕಾಮಾಕ್ ಲಾಗ್ತಾ. ತ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಸುಮಾರ್ 16 ವರ್ಸಾಂ ರಾಂದ್ಪಿ ಜಾವ್ನ್ ವಾವ್ರ್ ಕರ್ನ್, ತ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಏಕ್ ಗುಡಾಂಗಡ್ ಚಲಯ್ತಾ. ಆಜ್ ಲಾಖಾಂ ವಯ್ರ್ ಅಭಿಮಾನಿ ತಾಕಾ ಒಡಿಶಾ ಆನಿ ಛತ್ತೀಸ್‍ಗಢಾಂತ್ ಆಸಾತ್. ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಚೊ ‘ಮೆಸ್ಸಿಯಾ’ ಮ್ಹಣ್ ನಾಂವಾಡ್ಲಲೊ ಮಾನೆಸ್ತ್ ಹಲ್ದಾರ್ ಕವಿತಾ ವಾಚುಂಕ್ ಯೆತಾ ಮ್ಹಣ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ತ್ಯಾ ಕಾರ್ಯಾಕ್ ಲೋಕ್ ಭರ್ತಾ. ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ತರ್ನ್ಯಾ ಬರವ್ಪ್ಯಾಂಕ್ ತಾಚೆ ಶೈಲೆನ್ ಪಿಶಾರ್ ಘಾಲಾಂ.
ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಸ್: ತಾಳ್ ಮೂಳ್
ಫಾಡ್ಲಾ ಓಡಿಶಾ ಪ್ರದೇಶಾಂತ್ ಉಲಂವ್ಚಿ ಭಾಸ್ ಹಿ. ಫಾಡ್ಲಾ ಓಡಿಶಾಕ್ ‘ಕೊಸಲಾ ಪ್ರದೇಶ್’ ಮ್ಹಣ್‍ಚ್ ನಾಂವ್ ಆಸಾ. ಕೊಸ್ಲಿ ಏಕ್ ಪ್ರಾಚೀನ್ ಭಾಸ್ ಆನಿ ವೇದಚ್ಯಾ ಕಾಳಾ ಥಾವ್ನ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ 5 ಪ್ರಾಕೃತ್ ಭಾಸಾಂ ಪಯ್ಕಿ ಏಕ್ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್. 19 ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಪರ್ಯಾಂತ್ ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಂತ್ ಕಸ್ಲೆಂಯ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಲಿಖುನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆಂ ದಿಸಾನಾ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್. ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಚೆಂ ಪಯ್ಲೆಂ ಬರಪ್ ಫಾಯ್ಸ್ ಜಾಲ್ಲೆಂಚ್ 1891 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಆನಿ 1891 – 1947 ಆವ್ದೆಂತ್ ರಚನ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ 64 ಕವಿತಾ ಮಾತ್ರ್! 1970 ಉಪ್ರಾಂತ್ ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆವಿಶಿಂ ಜಾಗೃತಿ ಆಯ್ಲಿ ಆನಿ ತ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಘಡ್ಲಾ ವ್ಹಡ್ ಇತಿಹಾಸ್! ಸತ್ಯ ನಾರಾಯಣ ಬೊಹಿದಾರ್ ಹಾಣೆಂ ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಸೆಂತ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಲಿಖ್ಲೆಂ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಜಾಯ್ತ್ಯಾಂಕ್ ಉತ್ತೇಜನ್ ದಿಲೆಂ. 2001 ಚ್ಯಾ ಜನಗಣತಿ ಪ್ರಕಾರ್ ಒಡಿಶಾಚ್ಯಾ ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಪಯ್ಕಿ ಸುಮಾರ್ 2 ಕೊರೊಡ್ ಲೊಕಾಕ್ ಹಿಚ್ ಮಾಂಯ್ ಭಾಸ್. ತರೀಪುಣ್ ಒಡಿಶಾ, ಹ್ಯೆ ಭಾಶೆಕ್ “ವೆಗ್ಳಿಚ್ ಏಕ್ ಭಾಸ್ ನ್ಹಯ್, ಫಕತ್ ಏಕ್ ಬೊಲಿ” ಮ್ಹಣ್ತಾ. ವೆಗ್ಯಾನಿಕ್ ಸಂಸೊಧ್, ಕೊಸ್ಲಿ ಏಕ್ ಪರಿಪೂರ್ಣ್ ವೆಗ್ಳಿಚ್ ಭಾಸ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ ತರ್ ಒಡಿಶಾ ಭಾಶೆಚೆ ಮಾನಾಯ್ ತಿಕಾ ರಾಜಕೀಯ್ ಬಳಾನ್ ದಾಂಬುನ್ ಧರ್ನ್ ಆಸಾತ್! ಫಾಡ್ಲಾ ಒಡಿಶಾಂತ್ 10 ಜಿಲ್ಲ್ಯಾಂನಿ ಕೊಸ್ಲಿ ಮಾಂಯ್ ಭಾಸ್. ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಛತ್ತಿಸ್‍ಗಡ್ ರಾಜ್ಯಾಚ್ಯಾ ತೀನ್ ಜಿಲ್ಲ್ಯಾಂನಿ ಹಿಚ್ ಪರ್ಗಟ್ ವೆವಹಾರಾಕ್ ವಾಪಾರ್ಚಿ ಭಾಸ್.
ಭಾರತೀಯ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಚಿ ದೆಣ್ಗಿ ವಿಶೇಸ್ ಆಸಾ! ಮಹಾಭಾರತ್, ರಾಮಾಯಣ್, ಮೇಘದೂತ – ಅಸಲೆ ಪುರಾಣ್ ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಕ್ ಭಾಶಾಂತರ್ ಜಾಲ್ಯಾತ್. ಆಜ್ ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಂತ್ ಹರ್ಯೆಕಾ ಶೆತಾಂತ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಪ್ರಭಾವಿಕ್ ರಿತಿನ್ ವಾಡತ್ ಆಯ್ಲಾಂ. ಕೊಸ್ಲಿ ನಾಟಕ್, ಪದಾಂ ಆನಿ ನಾಚ್ ದೇಶ್ ವಿದೇಶಾಂನಿ ಪಾವ್ಲಾ. ದಾಕ್ಲ್ಯಾಕ್, ಆಯ್ಲೆವಾರ್ ಪ್ರದರ್ಶನ್ ದೆಕ್‍ಲ್ಲೊ ನಾಟಕ್ ‘ಮಾವ್’, ಲಿಮ್ಕಾ ಬುಕ್ ಆಫ್ ರಿಕೊರ್ಡ್ಸ್ ಂತ್ ಮೆಳ್ಚೊ ಆಸಾ! ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಂತ್ ತಯಾರ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಫಿಲ್ಮ್- ‘ಭುಕಾ’ ಹಾಕಾ ಭಾರತೀಯ್ ರಾಶ್ಟ್ರ್ ಪುರಸ್ಕಾರ್, ಸ್ಪೈನಾಂತ್ ಚಲ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಇಂಟರ್‍ನ್ಯಾಶನಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಫೆಸ್ಟಿವಲಾಂತ್ ‘ಇಂಟರ್‍ನ್ಯಾಶನಲ್ ಜ್ಯೂರಿ ಪುರಸ್ಕಾರ್’ ಲಾಭ್ಲಾ. ತೆಂಚ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಫ್ರಾನ್ಸಾಂತ್ ಚಲ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ‘ವರ್ಲ್ಡ್ ರೂರಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಫೆಸ್ಟಿವಲ್’ಕ್ ವಿಂಚುನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆಂ. ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಕ್ ರೇಡಿಯೊಂತ್ ಪ್ರಸಾರ್ ಜಾಂವ್ಚೊ ಆವ್ಕಾಸ್ ಮೆಳ್ಳಾ. ದೋನ್ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲಾಂ ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಂತ್ ನ್ಯೂಸ್ ಆನಿ ಕಾರ್ಯಿಂ ಪ್ರಸಾರ್ ಕರ್ತಾತ್! ಪಾಂಚ್ ರಿಜಿಸ್ಟರ್ಡ್ ಕೊಸ್ಲಿ ಖಬ್ರೆ ಪತ್ರಾಂ ಆಸಾತ್ ಆನಿ 70 ವಯ್ರ್ ಮ್ಹಯ್ನ್ಯಾಳಿಂ, ಹಫ್ತ್ಯಾಳಿಂ ಲೊಕಾಕ್ ಮೆಳ್ತಾತ್!!
ಕಸ್ಲೊಚ್ ರಾಜಕೀಯ್ ಪಾಟಿಂಬೊ ನಾಸ್ತಾನಾ, ಜಾಂವ್ ದುಡ್ವಾಚೊ ವ ವಶೀಲಾಯೆಚೊ, ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಂತ್ ಶಬ್ದ್‍ಕೋಶ್ ಆಸಾತ್, ವೆವಸ್ತಿತ್ ವ್ಯಾಕರಣ್ ಪುಸ್ತಕಾಂ ಆಸಾತ್, ಧಾರಾಳ್ ನಾಟಕ್, ಕವಿತಾ, ಪದಾಂ, ಜಿಣ್ಯೆ ಕಥಾ, ಇತಿಹಾಸಿಕ್ ಗ್ರಂಥಾಂ ಪರ್ಗಟ್ ಜಾವ್ನ್‍ಚ್ ಆಸಾತ್. ಇತ್ಲೆಂ ಆಸೊನೀ ಅಜೂನ್ ಹ್ಯೆ ಕೊಸ್ಲಿ ಭಾಶೆಕ್ ಭಾರತೀಯ್ ಸಂವಿಧಾನಾಚ್ಯೆ 8ವೆ ವೊಳೆರಿಂತ್ ಸ್ಥಾನ್ ಫಾವೊ ಜಾಂವ್ಕ್ ನಾ! ಹ್ಯೆ ದಿಶೆನ್ ವಾವ್ರ್ ಚಾಲು ಆಸಾ.
